Wydawca treści
Polski przebój
Polskie produkty powstałe z użyciem drewna – meble, stolarka okienna i drzwiowa, jachty czy papier i opakowania – to prawdziwe przeboje rynkowe.
Nasz kraj jest 10. największym producentem i 4. eksporterem mebli na świecie. Przemysł drzewny sprzedaje za granicę wyroby o wartości ok. 45 mld zł rocznie, co stanowi 10 proc. całego polskiego eksportu. Miarą kluczowej roli sektora leśno-drzewnego w naszej gospodarce jest to, że wypracowuje on ok. 2 proc. PKB. Nie tylko daje pracę setkom tysięcy osób, lecz także jest motorem inwestycji i rozwoju innowacyjnych technologii. Od początku transformacji przyciągnął też zagraniczny kapitał o wartości ponad 30 mld zł.
Las daje pracę
Lasy Państwowe należą do czołówki największych pracodawców w Polsce. Ale las i drewno zapewniają też utrzymanie pracownikom kilku tysięcy prywatnych zakładów usług leśnych, którzy na zlecenie zajmują się m.in. sadzeniem drzew i ich pielęgnacją, pozyskaniem drewna i jego wywozem, a przede wszystkim osobom zatrudnionym w kilkudziesięciu tysiącach firm tworzących przemysł drzewny, meblarski, papierniczy. W sumie to aż 375 tys. Polaków. Statystycznie co setny mieszkaniec naszego kraju pracuje w sektorze związanym z leśnictwem i przetwórstwem drewna.
Wśród prywatnych przedsiębiorstw sektora leśno-drzewnego są i wielkie koncerny z udziałem obcego kapitału, i duże oraz średnie rodzime spółki, ale 9 na 10 podmiotów w branży to małe zakłady, zatrudniające mniej niż 10 osób. Często są to firmy rodzinne, kultywujące wielopokoleniowe tradycje związane z leśnictwem i działające w słabiej rozwiniętych regionach kraju. Tam leśnictwo i przemysł drzewny oraz rolnictwo są podstawą utrzymania setek tysięcy rodzin. Aż ok. 60% wszystkich miejsc pracy w sektorze leśno-drzewnym ulokowanych jest na obszarach wiejskich.
Sektor leśno-drzewny wytwarza 2 proc. polskiego PKB
- 2 proc. polskiego PKB wytwarza sektor leśno-drzewny.
- 4. miejsce zajmuje Polska na świecie pod względem eksportu mebli, a 10. pod względem ich produkcji.
- 50 p roc. papieru oraz 9 na 10 mebli wyprodukowanych w Polsce trafia za granicę.
- 45 mld zł warty jest roczny eksport wyrobów polskiego przemysłu drzewnego, papierniczego i meblarskiego (10 proc. całego eksportu).
- 30 mld zł w postaci bezpośrednich inwestycji zagranicznych przyciągnął od 1990 r. polski sektor drzewny (5,5 proc. wszystkich).
- 100 kg papieru zużywa rocznie statystyczny Polak (średnia dla UE to 160 kg, dla USA – 230 kg).
Źródło: E. Ratajczak „Potencjał gospodarczy przemysłów opartych na drewnie i perspektywy ich rozwoju", GUS, Warszawa 2012.
Najnowsze aktualności
Szczepić czy nie szczepić?
Szczepić czy nie szczepić?
I wcale nie chodzi tu o podjęcie decyzji w sezonie chorobowym, ale o metodę wegetatywnego rozmnażania roślin.
ZRAZ + PODKŁADKA = SZCZEP
Szczepienie roślin polega na ścisłym złączeniu części rośliny nazywanej zrazem, z inną rośliną - zwaną podkładką. Po ich zrośnięciu się powstaje nowy organizm, zwany szczepem. Zrośnięcie się zrazu z podkładką jest możliwe dzięki działalności kambium, czyli miazgi, która wytwarza w rosnącej roślinie:
a) na zewnątrz wiązki sitowe w których krąży roztwór asymilatów,
b) do wewnątrz - elementy drewna, w których płynie woda ze składnikami mineralnymi.
Istnieje kilkanaście różnych sposobów szczepienia, ale w praktyce stosuje się kilka z nich:
Przez stosowanie - najbardziej powszechna metoda. Górna część podkładki i zraz są ścinane pod kątem ostrym. Zraz i podkładka powinny mieć jednakową grubość, a obydwa komponenty muszą być dokładnie dopasowane.
Przez stosowanie z nacięciem - metoda analogiczna jak wyżej, z dodatkowym nacięciem podkładki i zrazu. Takim zabiegiem zwiększamy powierzchnię styku obu komponentów i ich lepsze zrastanie.
Na przystawkę boczną - stosujemy, gdy podkładka jest grubsza od zrazu. Podkładkę obcinamy pod niewielkim kątem, po czym ścinamy lekko korę i drewno. Powierzchnia cięcia powinna być taka sama jak ściętego pod kątem zrazu. I w tym wypadku można zastosować szczepienie na przystawkę boczną z nacięciem.
Na klin, tzw. w sarnią nóżkę – również stosujemy, gdy podkładka jest znacznie grubsza od zrazu. Zraz przycina się w trójkątny klin i umieszcza się w podobnym klinie, wyciętym na podkładce. Założony zraz powinien sam utrzymać się w podkładce.
NIEZBĘDNE NARZĘDZIA I MATERIAŁY DO SZCZEPIENIA ROŚLIN
- sekator, niezbędny do ścinania cienkich podkładek przed szczepieniem oraz do ścinania pędów na zrazy
- nóż do odpowiedniego nacinania podkłądek i zrazu do połączenia
- osełka - służy do ostrzenia noży z płaszczyznami grubo i - drobnoziarnistą
- gumki/paski - służą do obwiązywania miejsc szczepienia, zwykle używa się rafi naturalnej, elastycznej, która kruszeje z czasem
- maść ogrodnicza - służy do pokrywania miejsc szczepienia, zabezpiecza szczep przed wyschnięciem, chorobami i szkodnikami.
Wszystkie narzędzia powinny być przechowywane w odpowiednich warunkach i systematycznie starannie oczyszczone.
CO NAM DAJE SZCZEPIENIE ROŚLIN?
Rozmnażanie roślin przez szczepienie daje nam wiele korzyści. Dzięki szczepieniu możemy:
- powielać cechy licznych odmian uprawnych roślin ozdobnych i sadowniczych, których nie można reprodukować inną metodą, np. przypadku, gdy sadzonka nie chce się ukorzeniać lub siew nie powtórzy pożądanych cech. Dzieje się tak w przypadku większości klonów, buków, jabłoni, jodeł, modrzewi czy sosen;
- utrwalać mutacje odmian sadowniczych, aby zwiększyć ich liczbę lub poprawić jakość;
- zaadaptować drzewa do odpowiednich warunków glebowych terenu, np. w przypadku roślin o słabszym systemie korzeniowym, stosując odpowiednią podkładkę możemy otrzymać ten sam gatunek lepiej dostosowany do naszych potrzeb;
- zaadaptować drzewa do odpowiednich warunków klimatycznych przez dobór odpowiedniej podkładki, np. szczepienie róż na podkładkach bardziej odpornych na mróz;
- zaadptować drzewa do większej odporności na niektóre szkodniki, szczepiąc je na podkładkach bardziej odpornych na choroby. Badania odporności i wyselekcjonowanie podkładek prowadzone są w stacjach badawczych;
- przyspieszyć wejście drzewa w okres owocowania (np. odmiany jabłoni szczepi się na podkładkach przyspieszających wzrost i zwiększających owocowanie);
- zwiększyć obfitość kwitnienia krzewu;
- nadać drzewom pożądaną wielkość dzięki zastosowaniu podkładki o określonej sile wzrostu. Dobierając odpowiednią podkładkę, mozemy uzyskać różne wielkości tej samej rośliny, przyspieszyć lub spowolnić jej rozwój;
- nadać roślinie odpowednią formę i pokrój lub nawet całkowicie je zmienić. Dzięki szczepieniu na odpowiedniej podkładce możemy przekształcić krzew z formy płożącej w formę pienną lub płożącej roślinie nadać formę płaczącą;
POWODZENIE SZCZEPIENIA
Ten sposób rozmnażania wegetatywnego roślin wymaga dużej precyzji i doświadczenia. Na powierzchni rany zadanej przy szczepieniu powstaje kalus (tkanka przyranna) wypełniający szczeliny, a połączone miazgi odtwarzają tkanki przewodzące, przywracając krążenie soków. Z tego względu należy starać się o jak najściślejszy kontakt miazgi, zrazu i podkładki. Udatność szczepienia roślin zależy od przestrzegania określonych zasad, zgodności komponentów, dokładnego ich połączenia, wyboru właściwej pory szczepienia, a także pielęgnacji rośliny po szczepieniu.
Fotografie: Martyna Kuźniak
Źródło tekstu:
Szczepienie drzew i krzewów owocowych i ozdobnych, Jean-Yves Prat, Denis Retournard, DELTA.
Rozmnażanie drzew i krzewów liściastych, J. Hrynkiewicz-Sudnik, B. Sękowski, M. Wilczkiewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN.