Wydawca treści Wydawca treści

Mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych

Nadleśnictwo Syców w ramach realizacji projektu  "Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu - mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych" współfinansowanego ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu operacyjnego Infrastruktura i Środowisko realizuje natępujących 5 zadań:

  1. Odbudowa zbiornika retencyjnego wraz z urządzeniami związanymi z jego funkcjonowaniem na terenie leśnictwa Dobra
  2. Odbudowa zbiornika retencyjnego wraz z urządzeniami związanymi z jego funkcjonowaniem na terenie leśnictwa Sadogóra
  3. Odbudowa zbiornika retencyjnego wraz z urządzeniami związanymi z jego funkcjonowaniem na terenie leśnictwa Komorów (obecnie Leśnictwo Widawa)  100 f
  4. Odbudowa zbiornika retencyjnego wraz z urządzeniami związanymi z jego funkcjonowaniem na terenie leśnictwa Komorów (obecnie Leśnictwo Widawa)  112 f
  5. Odbudowa zbiornika retencyjnego wraz z urządzeniami związanymi z jego funkcjonowaniem na terenie leśnictwa Komorów (obecnie Leśnictwo Widawa)  112 i

Na dzień dzisiejszy zostały zakończone 4 zadania w leśnictwach Dobra, Sadogóra, Widawa – 2 zbiorniki. Planowany termin zakończenia ostatniego zbiornika w leśnictwie Widawa to 30.09.2021 r.

Realizowane inwestycje zakładają kompleksowe zagospodarowanie terenu pod kątem adaptacji obiektów małej retencji celem pełnienia funkcji retencyjnych
i przeciwpowodziowych.

Prace polegały na:

  • rozbiórce istniejących przepustów, mnichów,
  • usunięciu zbędnej roślinności,
  • zdjęciu warstwy humusu,
  • odmuleniu dna i ukształtowaniu czaszy zbiorników,
  • wyprofilowaniu i ukształtowaniu skarp zbiorników,
  • wykonaniu przegłębień,
  • wykonaniu wysp,
  • wykonaniu zejść dla zwierząt ubezpieczonych narzutem kamiennym,
  • wykonaniu nowych przepustów, urządzeń piętrzących, brudu,
  • wykonaniu dróg na skarpach czołowych,
  • odmuleniu dopływów i odpływów do zbiorników,
  • zagospodarowaniu terenu wokół zbiorników.

 

Całkowity koszt realizacji wykonania robót budowlanych to ok 800 tys. złotych netto.

Kwota dofinansowania - 85% kosztów kwalifikowanych.

 

Wychodząc naprzeciw niepożądanym skutkom przyspieszonego spływu wód powierzchniowych mamy nadzieję, że powyższe działania przyniosą korzyści w postaci zwiększenia zasobności w wodę siedlisk leśnych, a także odtworzenia ekosystemów wodno-błotnych. 


Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych

Nadleśnictwo Syców po raz drugi przystąpiło do programu współfinansowanego ze środków UE w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Nazwa projektu: Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych. Planowany okres realizacji: 2016-2022 r. Celem projektu jest wzmocnienie odporności na zagrożenia związane ze zmianami klimatu w nizinnych ekosystemach leśnych. Podejmowane działania będą ukierunkowane na zapobieganie powstawaniu lub minimalizację negatywnych skutków zjawisk naturalnych takich jak: niszczące działanie wód wezbraniowych, powodzie i podtopienia, susza i pożary.

Cel główny projektu zostanie osiągnięty poprzez realizację kompleksowych działań polegających na zabezpieczeniu lasów przed kluczowymi zagrożeniami związanymi ze zmianami klimatycznymi. Obejmą one rozwój systemów małej retencji oraz przeciwdziałanie nadmiernej erozji wodnej na terenach nizinnych. W ramach projektu będą realizowane inwestycje związane z: budową, przebudową, odbudową i poprawą funkcjonowania zbiorników małej retencji, wraz z niezbędną infrastrukturą umożliwiającą czerpanie wody do celów przeciwpożarowych przez jednostki PSP; budową, przebudową, odbudową i poprawą funkcjonowania małych urządzeń piętrzących w celu spowolnienia odpływu wód powierzchniowych oraz ochrony gleb torfowych; adaptacją istniejących systemów melioracyjnych do pełnienia funkcji retencyjnych z zachowaniem drożności cieku dla ryb; zabezpieczeniem obiektów infrastruktury leśnej przed skutkami nadmiernej erozji wodnej, związanej z gwałtownymi opadami; przebudową i rozbiórką obiektów hydrotechnicznych niedostosowanych do wód wezbraniowych (mostów, przepustów, brodów). Projekt wykorzystuje kompleksowe zabiegi łączące przyjazne środowisku metody przyrodnicze i techniczne.

Planowane są w większości małe obiekty/budowle o prostej konstrukcji budowane z zastosowaniem materiałów naturalnych. Wybierane technologie mają być przyjazne dla naturalnego środowiska przyrodniczego. Bezpośrednim efektem realizacji projektu będzie zretencjonowanie 2,1 mln m³ wody.

Wartości projektu: planowany całkowity koszt realizacji projektu wynosi 234 670 000,00 zł maksymalna kwota wydatków kwalifikowalnych wynosi 170 000 000,00 zł maksymalna kwota dofinansowania z funduszy europejskich wynosi 144 500 000,00 zł. Zakres rzeczowy i finansowy realizowany przez Nadleśnictwo Syców: liczba obiektów małej retencji – 5; leśnictwa Dobra, Komorów, Sadogóra, wskaźnik rezultatu zwiększenia objętości retencjonowanej wody – 10038 m3, szacunkowa wartość wydatków kwalifikowanych – 610000,00 zł.

W załączeniu przykładowe zdjęcia niektórych obiektów małej retencji nizinnej z poprzedniego POIiŚ w postaci zbiorników retencyjnych i zastawki piętrzącej na cieku jako retencji korytowej.


Mała retencja nizinna 2007-2013

W latach 2007-2013 został zrealizowany projekt pt.: „Zwiększenie możliwości retencyjnych oraz przeciwdziałanie powodzi i suszy w ekosystemach leśnych na terenach nizinnych".

Projekt objął swoim zasięgiem ekosystemy nizinne całego kraju. Uczestniczyło w nim 176 nadleśnictw z terenu 17 Regionalnych Dyrekcji Lasów Państwowych. Projekt zrealizowano w ramach III priorytetu Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej – Funduszu Spójności.

Głównym celem zadania były budowa nowych, odbudowa starych obiektów retencjonujących lub piętrzących wodę,  wyrównanie i spowalnianie spływu wód powierzchniowych oraz  wezbraniowych. W ramach tegoż projektu nadleśnictwo zrealizowało 54 obiekty, w tym odtworzyło 8 zbiorników retencyjnych oraz wybudowało 1 nowy obiekt. Objętość zretencjonowanej wody wyniosła 56 093 m³. Wszystkie zadania zrealizowano zgodnie z ustawą Prawo Zamówień Publicznych. W wyniku przeprowadzonych przetargów Nadleśnictwo Syców uzyskało w stosunku do zaplanowanych wydatków spore oszczędności, które z powodzeniem wykorzystało podczas realizacji odbudowy zniszczonej infrastruktury drogowej.


Najnowsze aktualności Najnowsze aktualności

Powrót

Gdy brakuje wody..

Gdy brakuje wody..

Zachmurzone niebo, może nie wprawia w najlepszy nastrój. Jednak efekty regularnie pojawiających się chmur deszczowych są widoczne w lasach. Woda w lesie jest niezwykle cenna, a gdy zaczyna jej brakować, od razu można to odczuć. Szczególnie jeśli chodzi o podatność lasów na ogień.

W ubiegłym roku tylko w okresie marca i kwietnia na terenie naszej dyrekcji wybuchło ponad 50 pożarów. Może pamiętacie, że w kwietniu 2022 roku nie było ani jednego deszczowego dnia w Poznaniu? Było bardzo sucho. Tej wiosny, w trakcie której regularnie padało, do 26 kwietnia pożarów odnotowaliśmy zaledwie… 3. To spora różnica.

Wystarczy jednak kilka słonecznych i wietrznych dni, byśmy z 0 stopnia zagrożenia pożarowego przeszli na 2, a nawet 3 stopień. Wtedy naprawdę niewiele trzeba, by pojawił się ogień.

Grafika przedstawia mapę zagrożenia pożarowego lasów na terenie Polski, większość obszaru jest żółta co oznacza średni stopień zagrożenia. Źródło: IBL

W tym tygodniu na terenie Nadleśnictwa Sieraków doszło do pożaru o rozmiarach, którego ta okolica dawno nie doświadczyła. Żywioł zniszczył lub uszkodził las na obszarze 2,4 ha lasu, to powierzchnia ponad 3 boisk piłkarskich. W akcji gaszenia ognia brało udział 14 zastępów Państwowej i Ochotniczej Straży Pożarnej, 3 samoloty typu dromader oraz leśnicy. Źródłem pożaru najprawdopodobniej było rozkołysanie przez wiatr linii energetycznej niskiego napięcia, w wyniku czego doszło do zwarcia i zaprószenia ognia.

Zdjęcie przedstawia spalony las i strażaków pracujących przy wężach gaśniczych. Fot. Archiwum Nadleśnictwa Sieraków.

Dlatego tak ważne jest dbanie o wodę w lasach i zachowywanie obszarów, które gromadzą wilgoć i pomagają nam chronić je przed ogniem.

Wszystkie 25 nadleśnictw z terenu dyrekcji poznańskiej należy przynajmniej do II kategorii zagrożenia pożarowego, a połowa z nich kwalifikuje się do najwyższej I kategorii.

Kategorie te są ustalane na podstawie:

Badania wskazują, że we wszystkich nadleśnictwach lasów nizinnych występują objawy braku wody. W ponad połowie z nich niedobory wody są zjawiskiem trwałym. Zanikają torfowiska i mokradła, które należą dziś do jednych z silniej zagrożonych ekosystemów. 

  • średniej rocznej liczby pożarów lasu w okresie ostatnich 10 lat;
  • procentowego udziału drzewostanów rosnących na poszczególnych siedliskach, które różnią się między sobą wilgotnością i roślinnością;
  • warunków klimatycznych określonych na podstawie danych dotyczących średnich dobowych opadów i temperatury.

Torfowiska i inne obszary podmokłe nie tylko mogą stanowić olbrzymie magazyny wody. Jeśli ich funkcjonowanie nie jest zaburzone przez jej braki, są naszym sprzymierzeńcem w walce ze zmianami klimatycznymi. Powoli, ale skutecznie wyłapują CO2 i gromadzą go w sobie. Jeśli jednak proces ten zostanie zaburzony, na przykład przez zabiegi osuszające lub niedobory wody opadowej, sytuacja zmienia się o 180 stopni i torfowisko zaczyna dwutlenek węgla uwalniać do atmosfery.

Zdjęcie przedstawia podmokły teren, z wodą w zagłębieniu w której odbija się niebo, w tle kępy turzyc. Fot. A. Ożarowska

Starając się utrzymać prawidłowe funkcjonowanie złożonych systemów, jakimi są mokradła, pomagamy samym sobie. Możemy w ten sposób zmniejszać wpływ zmian klimatu, które przyczyniają się do coraz częstszego występowania zjawisk takich jak susze, z którymi często w parze idą pożary.