Asset Publisher
Skąd się bierze drewno
Zaspokojenie naszego zapotrzebowania na drewno i zapewnienie trwałości lasów nie są sprzecznymi interesami. Drewno w Polsce jest naturalnym bogactwem, które jest całkowicie odnawialne.
Gwarantuje to wielofunkcyjna, zrównoważona gospodarka leśna, prowadzona przez Lasy Państwowe, opiekujące się 77,5 proc. polskich lasów (największa w Unii Europejskiej organizacja zarządzająca lasami publicznymi).
Leśnicy pozyskują drewno w granicach wyznaczonych przez standardy ekologicznej gospodarki, badania naukowe i 10-letnie plany urządzenia lasu, zatwierdzane przez ministra środowiska – średnio do 55–60 proc. drewna, które przyrasta w lesie; cała reszta zwiększa zapas na pniu. Dlatego nasze zasoby drewna rosną z roku na rok i są już dwukrotnie większe niż pół wieku temu. Wynoszą 2,4 mld m sześc., w tym w Lasach Państwowych – blisko 1,9 mld m sześc., co czyni je piątymi co do wielkości w Europie. Kupując drewno lub produkty z drewna z Lasów Państwowych, mamy pewność, że surowiec został pozyskany w sposób niezagrażający przyrodzie.
Również zasobność drzewostanów w lasach zarządzanych przez PGL LP stale rośnie. W roku 1991 wynosiła 190 m sześc./ha, a 20 lat później, w 2011 r. – już 254 m sześc./ha. Według międzynarodowych statystyk polskie lasy zaliczają się pod tym względem do czołówki europejskiej, charakteryzując się ponaddwukrotnie wyższą przeciętną zasobnością niż pozostałe lasy Starego Kontynentu.
Stale rosnąca zasobność drzewostanów, a tym samym przyrastające zasoby drewna w Lasach Państwowych umożliwiają stopniowe zwiększanie jego pozyskania
Stale rosnąca zasobność drzewostanów, a tym samym przyrastające zasoby drewna w Lasach Państwowych umożliwiają stopniowe zwiększanie jego pozyskania.
Głównym dostawcą surowca na polski rynek są Lasy Państwowe, które pokrywają ponad 90 proc. zapotrzebowania krajowego przemysłu i mieszkańców. Aby zaspokoić rosnący popyt, leśnicy zwiększają pozyskanie drewna: od 1990 r. wzrosło ono przeszło dwukrotnie – do ponad 35 mln m sześc. Ponieważ jednocześnie rośnie powierzchnia lasów, a przede wszystkim ich zasobność, naukowcy oceniają, że Lasy Państwowe będą mogły zwiększyć pozyskanie drewna do 40 mln m sześc. w 2030 r. i 45 mln m sześc. w połowie stulecia.
Warto pamiętać, że przychody Lasów Państwowych w ponad 90 proc. pochodzą właśnie ze sprzedaży drewna. To zapewnia im samodzielność finansową i umożliwia wykonywanie licznych zadań na rzecz polskich lasów i ich użytkowników bez korzystania z pieniędzy podatników (inaczej niż w wielu innych krajach Europy).
Zwiększają się nie tylko nasze zasoby drewna, lecz także powierzchnia lasów. W połowie XX w. zajmowały nieco ponad jedną piątą obszaru Polski, a dziś już niewiele mniej niż jedną trzecią. Lasy Państwowe pozyskują drewno, ale w tym samym czasie odnawiają drzewostany i zalesiają dotychczasowe nieużytki. Co roku leśnicy sadzą aż 500 mln nowych drzew, czyli średnio… 57 tys. na godzinę.
Asset Publisher
Szczepić czy nie szczepić?
Szczepić czy nie szczepić?
I wcale nie chodzi tu o podjęcie decyzji w sezonie chorobowym, ale o metodę wegetatywnego rozmnażania roślin.
ZRAZ + PODKŁADKA = SZCZEP
Szczepienie roślin polega na ścisłym złączeniu części rośliny nazywanej zrazem, z inną rośliną - zwaną podkładką. Po ich zrośnięciu się powstaje nowy organizm, zwany szczepem. Zrośnięcie się zrazu z podkładką jest możliwe dzięki działalności kambium, czyli miazgi, która wytwarza w rosnącej roślinie:
a) na zewnątrz wiązki sitowe w których krąży roztwór asymilatów,
b) do wewnątrz - elementy drewna, w których płynie woda ze składnikami mineralnymi.
 |
 |
 |
Istnieje kilkanaście różnych sposobów szczepienia, ale w praktyce stosuje się kilka z nich:
Przez stosowanie - najbardziej powszechna metoda. Górna część podkładki i zraz są ścinane pod kątem ostrym. Zraz i podkładka powinny mieć jednakową grubość, a obydwa komponenty muszą być dokładnie dopasowane.
 |
 |
 |
Przez stosowanie z nacięciem - metoda analogiczna jak wyżej, z dodatkowym nacięciem podkładki i zrazu. Takim zabiegiem zwiększamy powierzchnię styku obu komponentów i ich lepsze zrastanie.
 |
 |
 |
 |
Na przystawkę boczną - stosujemy, gdy podkładka jest grubsza od zrazu. Podkładkę obcinamy pod niewielkim kątem, po czym ścinamy lekko korę i drewno. Powierzchnia cięcia powinna być taka sama jak ściętego pod kątem zrazu. I w tym wypadku można zastosować szczepienie na przystawkę boczną z nacięciem.
 |
 |
 |
Na klin, tzw. w sarnią nóżkę – również stosujemy, gdy podkładka jest znacznie grubsza od zrazu. Zraz przycina się w trójkątny klin i umieszcza się w podobnym klinie, wyciętym na podkładce. Założony zraz powinien sam utrzymać się w podkładce.
 |
 |
 |
 |
NIEZBĘDNE NARZĘDZIA I MATERIAŁY DO SZCZEPIENIA ROŚLIN
- sekator, niezbędny do ścinania cienkich podkładek przed szczepieniem oraz do ścinania pędów na zrazy
- nóż do odpowiedniego nacinania podkłądek i zrazu do połączenia
- osełka - służy do ostrzenia noży z płaszczyznami grubo i - drobnoziarnistą
- gumki/paski - służą do obwiązywania miejsc szczepienia, zwykle używa się rafi naturalnej, elastycznej, która kruszeje z czasem
- maść ogrodnicza - służy do pokrywania miejsc szczepienia, zabezpiecza szczep przed wyschnięciem, chorobami i szkodnikami.
Wszystkie narzędzia powinny być przechowywane w odpowiednich warunkach i systematycznie starannie oczyszczone.
CO NAM DAJE SZCZEPIENIE ROŚLIN?
Rozmnażanie roślin przez szczepienie daje nam wiele korzyści. Dzięki szczepieniu możemy:
- powielać cechy licznych odmian uprawnych roślin ozdobnych i sadowniczych, których nie można reprodukować inną metodą, np. przypadku, gdy sadzonka nie chce się ukorzeniać lub siew nie powtórzy pożądanych cech. Dzieje się tak w przypadku większości klonów, buków, jabłoni, jodeł, modrzewi czy sosen;
- utrwalać mutacje odmian sadowniczych, aby zwiększyć ich liczbę lub poprawić jakość;
- zaadaptować drzewa do odpowiednich warunków glebowych terenu, np. w przypadku roślin o słabszym systemie korzeniowym, stosując odpowiednią podkładkę możemy otrzymać ten sam gatunek lepiej dostosowany do naszych potrzeb;
- zaadaptować drzewa do odpowiednich warunków klimatycznych przez dobór odpowiedniej podkładki, np. szczepienie róż na podkładkach bardziej odpornych na mróz;
- zaadptować drzewa do większej odporności na niektóre szkodniki, szczepiąc je na podkładkach bardziej odpornych na choroby. Badania odporności i wyselekcjonowanie podkładek prowadzone są w stacjach badawczych;
- przyspieszyć wejście drzewa w okres owocowania (np. odmiany jabłoni szczepi się na podkładkach przyspieszających wzrost i zwiększających owocowanie);
- zwiększyć obfitość kwitnienia krzewu;
- nadać drzewom pożądaną wielkość dzięki zastosowaniu podkładki o określonej sile wzrostu. Dobierając odpowiednią podkładkę, mozemy uzyskać różne wielkości tej samej rośliny, przyspieszyć lub spowolnić jej rozwój;
- nadać roślinie odpowednią formę i pokrój lub nawet całkowicie je zmienić. Dzięki szczepieniu na odpowiedniej podkładce możemy przekształcić krzew z formy płożącej w formę pienną lub płożącej roślinie nadać formę płaczącą;
POWODZENIE SZCZEPIENIA
Ten sposób rozmnażania wegetatywnego roślin wymaga dużej precyzji i doświadczenia. Na powierzchni rany zadanej przy szczepieniu powstaje kalus (tkanka przyranna) wypełniający szczeliny, a połączone miazgi odtwarzają tkanki przewodzące, przywracając krążenie soków. Z tego względu należy starać się o jak najściślejszy kontakt miazgi, zrazu i podkładki. Udatność szczepienia roślin zależy od przestrzegania określonych zasad, zgodności komponentów, dokładnego ich połączenia, wyboru właściwej pory szczepienia, a także pielęgnacji rośliny po szczepieniu.
Fotografie: Martyna Kuźniak
Źródło tekstu:
Szczepienie drzew i krzewów owocowych i ozdobnych, Jean-Yves Prat, Denis Retournard, DELTA.
Rozmnażanie drzew i krzewów liściastych, J. Hrynkiewicz-Sudnik, B. Sękowski, M. Wilczkiewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN.